Μουσική. Η αρχή και το τέλος μιας ακόμη γεμάτης ημέρας. Με την καρδιά να ταξιδεύει στα χνάρια των Κουρητών. Στο νησί του Δία. Τα πνεμόνια να γεμίζουν Κρήτη. Η ψυχή να αντλεί δύναμη από τη μακρινή μυρωδιά της ρακής, τον παφλασμό των κυμάτων στην αμμουδιά, τη θέα του λιμανιού από απόσταση. Κι εκείνο το πρώτο βήμα στη στεριά, σε μια γη πλανεύτρα κι ερωτιάρα.
Κι όλα αυτά, πολύ μακριά από το μικρό μας σπιτάκι στην Μελβούρνη αλλά τόσο μα τόσο ζωντανά στη μνήμη.. Με καινούρια παιδιά και τέτοια αγωνία από πλευράς όλων μας για το αν θα ταιριάξουν, αν θα προσαρμοσθούν, αν θα προσαρμοστούμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι..
Κι όλα εκείνα τα τικ που πρέπει να βάλεις στις λίστες σου..
– Αγορά επίπλων για το παιδικό δωμάτιο,
– Έξοδος με τα παιδιά ώστε να γνωριστούν πριν από την συγκατοίκηση,
– Συνάντηση με τους υπεύθυνους του υπουργείου και της ομάδας μας για ενημέρωση,
– Τακτοποίηση φακέλων με στοιχεία πελατών/παιδιών,
κι ένα σωρό άλλα. Τυπικά. Γραφειοκρατικά. Στεγνά. Απρόσωπα. Χρονοβόρα και βαρετά. Σίγουρα όχι αξιοκρατικά ως προς το ΠΟΙΟΣ πάει ΠΟΥ, ΠΩΣ γίνεται η ανακατανομή των υλικών ή το ΓΙΑΤΙ έγιναν συγκεκριμένες επιλογές.
Κάπου εκεί οι μικροί πρωταγωνιστές κι αφανείς ήρωες της ιστορίας, τα παιδιά και οι έφηβοι αυτοί καθ’εαυτοί, οι οποίοι δίνουν τις δικές τους προσωπικές μάχες.. ενάντια στο σύστημα, μέσα από το σύστημα. Κι όλοι εμείς που ζούμε μαζί τους ή δουλεύουμε μαζί τους, τα πονάμε. Γιατί το μαζί είναι μεγάλη κουβέντα. Δεν δουλεύεις για αυτά ή για το κράτος. Δουλεύεις ΜΕ αυτά, πολλές φορές αντιτιθέμενος στο σύστημα, ΓΙΑ αυτά.
Και λίγο πριν το τέλος της ημέρας, η αγαπημένη φράση όλων μας, που έστησε το ίδιο το ιστολόγιο.. να ηχεί μελωδικά στα αυτιά μας. Άπλωσε το χέρι, λοιπόν..
Μια καρτ-ποστάλ, δυο λόγια σε έναν άγνωστο. Ένα γραμματόσημο, κι ένα μυστικό που δεν έχεις εκμυστηρευθεί ποτέ σε κανέναν, φθάνει στην άλλη άκρη της γης. Ο δημιουργός του project έχει δική του ιστοσελίδα κι ανά τακτά χρονικά διαστήματα δημοσιεύει τις καρτ-ποστάλ που έχει λάβει. Έχει γράψει όμως και βιβλία πάνω στο θέμα αυτό!
Εδώ μπορείτε να δείτε στην αγγλική περισσότερα για το project αυτό..
Τι λέτε; Μπορούμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο;
Σκοπός είναι να φτιάξουμε μια καρτ-ποστάλ στην αγγλική με ένα θετικό μήνυμα και να τις συγκεντρώσουμε για το γραφείο μου και το σαλόνι των παιδιών στον χώρο μας. Οι έφηβοι είναι παιδιά με ή χωρίς γονείς, με διάφορους εθισμούς και ψυχολογικά προβλήματα. Αρκετά από αυτά κακοποιημένα ή/και παραμελημένα. Άλλα με ιστορικό διατροφικών διαταραχών κι άλλα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Πολλά από αυτά έχουν περάσει από φυλακές ανηλίκων και τα περισσότερα δεν πάνε σχολείο…
Συνήθως οι χώροι αυτοί είναι αποστειρωμένοι. Πόρτες ασφαλείας και τζάμια διπλά που κλειδώνουν όλη μέρα…
Λευκοί τοίχοι, ασπρισμένοι από την χλωρίνη και την παγερή αδιαφορία των φορέων. Πολλές φορές ελλείψεις σε είδη πρώτης ανάγκης, έπιπλα, θεραπευτές και ειδικούς.
Αρκετά από τα παιδιά δουλεύουν από μικρή ηλικία για να καλύψουν τις ανάγκες του χώρου μας. Πολλά από αυτά είναι απομονωμένα κι αντικοινωνικά με προβλήματα συμπεριφοράς και παραβατική συμπεριφορά. Στο σπίτι μας νομίζω ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι όχι να μην γυρίσει κάποιο παιδί το βράδυ στο σπίτι, αλλά να ξυπνήσω το πρωί και να βρω κάποιο παιδί στο πάτωμα από υπερβολική δόση, ηλεκτροπληξία, κρέμασμα, χάπια…
Πράγματα καθημερινά και συνηθισμένα για εμάς εδώ και που συνάδελφοι έχουν βιώσει πολλές φορές. Εγώ στάθηκα τυχερή με τα ποτά, τα ναρκωτικά, τα όπλα , τους βανδαλισμούς και τις φωτιές μέσα στο σπίτι.
Το σπίτι μας αναπνέει, πονάει, ματώνει και επιβιώνει όπως κάθε σπίτι.
Όμως ήρθε ο καιρός για μια δραστική αλλαγή.
Για μια ανανέωση!
Για αυτό σκέφτηκα να καλέσω όλους εσάς να με βοηθήσετε να γεμίσω τους τοίχους μας με ιστορίες – ιστορίες καθημερινής τρέλας, αισιοδοξίας, χαράς και γέλιου. Μα πάνω απ’όλα ιστορίες φιλίας, επιβίωσης και γενναιότητας. Τα μηνύματα από την χώρα του Ήλιου δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ζεστά!
Για να λάβετε μέρος στο project πρέπει:
(α) να μην διαθέτετε απαραίτητα καλλιτεχνική φλέβα αλλά να θέλετε να χαρίσετε ένα χαμόγελο στα παιδιά αυτά (και σε εμένα που μένω μαζί τους κάτω από αντίξοες συνθήκες και τραγικές ελλείψεις… τώρα όποιος θέλει να κάνει κάτι για εμένα αποκλειστικά στην ελληνική όχι απλά δεν θα παρεξηγήσω, αλλά μάλλον θα με πάρουν και τα ζουμιά, ε; ),
(β) να αναδημοσιεύσετε την ανάρτηση αυτή στο ιστολόγιο σας ώστε να προσκαλέσουμε περισσότερο κόσμο στο εγχείρημα αυτό,
(γ) να φτιάξετε την καρτούλα σας (μέγεθος Α5-Α6), να την φωτογραφίσετε, να την αναρτήσετε στο ιστολόγιο σας και κατόπιν συνεννοήσεως μαζί μου να μας την στείλετε εδώ.
Τι λέτε; Θα τα καταφέρουμε να γίνει το PostJoy εξίσου δημιουργικό και ταξιδιάρικο;
Ναι, τόσο σημαντικός είναι ο εγκέφαλος ώστε μπαίνει αυτόματα μοναχός του ως τίτλος. Ίσως εκεί εδρεύει εν μέρει κι η ψυχή. Που ξέρεις;
Έρευνες σε παιδιά που μεγάλωσαν σε ορφανοτροφεία κι ανάδοχες οικογένειες έδειξαν ότι τα πρώτα δεν αναπτύχθηκαν επαρκώς.
Γιατί;
Επειδή δεν υπήρχε διάδραση.
Δεν υπήρχε διάδραση με το στενό οικογενειακό κύκλο και περιβάλλον. Κι έτσι οι εγκέφαλοι των παιδιών δεν αναπτύχθηκαν σωστά. Έμειναν ατελείς. Δεν ακολουθήθηκαν τα απαραίτητα μονοπάτια στον εγκέφαλο και τους νευρώνες, δεν έγιναν οι απαραίτητες συνάψεις, δεν υπήρξαν τα απαραίτητα ερεθίσματα.
Το νευρικό σύστημα των παιδιών που έχουν μεγαλώσει σε ορφανοτροφεία, όπως είναι τα ορφανοτροφεία της Ρουμανίας (πηγή στην αγγλική), δεν είναι τόσο ισχυρό όσων των παιδιών που έχουν μεγαλώσει με ανάδοχες οικογένειες. Είτε βρίσκονται διαρκώς σε υπερένταση, αναζητώντας κάποιον άφαντο έως τώρα εχθρό, είτε είναι υποτονικά και μελαγχολικά.
Η ζωή στα ορφανοτροφεία μπορεί κυριολεκτικά ν’αλλάξει την δομή και την λειτουργία του εγκεφάλου καθώς τα παιδιά που μεγάλωσαν σε αυτά διαθέτουν λιγότερη λευκή ουσία στους εγκεφάλους τους. Οι επιστήμονες άρχισαν να επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην λευκή ουσία μόλις τα τελευταία χρόνια.
Έρευνες αποδεικνύουν (ελληνική πηγή) πως οι θετικές ή αρνητικές εμπειρίες της ζωής μας έχουν την δυνατότητα ν’αλλάξουν δραματικά την δομή και την λειτουργία του εγκεφάλου μας. Παιδιά τα οποία μεγαλώνουν κάτω από αντίξοες συνθήκες (αγγλική πηγή) όπως φτώχεια, ορφανοτροφεία και πολέμους έχουν σημαντικές διαφορές στην ποσότητα λευκής ουσίας που διαθέτουν σε σύγκριση με τους συνομήλικούς τους σε ανάδοχες και μη οικογένειες.
Όμως οι διαφορές δεν έγκειται μοναχά στην λευκή ουσία του εγκεφάλου αλλά και στην πλαστικότητα του εγκεφάλου (plasticity- ελληνική πηγή) να προσαρμόζεται σε μεταβαλλόμενες συνθήκες, στην προσαρμοστικότητα των παιδιών αυτών σε καινούργιες συνθήκες (adaptiveness), στο κατά πόσο είναι κοινωνικά (sociability) και δεκτικά σε καινούριες γνωριμίες, φιλίες κι ευκαιρίες στην ζωή τους. Αφορά επίσης την ταυτότητά τους (selfhood and identity) και την κρίση τους ως προς τους ανθρώπους και τις δυσκολίες που συναντούν.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με όλα τα θηλαστικά.
Η πλαστικότητα του εγκεφάλου μας είναι συνώνυμη με την βελτίωση των δεξιοτήτων των εγκεφάλων. Βλέπετε πόσο υστερούν στα παραπάνω τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε αντίξοες συνθήκες κι ορφανοτροφεία;
Δεν εξαγριώνεστε λοιπόν όταν βλέπετε το παρακάτω βίντεο;
Παιδιά στην πατρίδα μας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του πυρός. Γονείς λόγω της οικονομικής κρίσης αναγκάζονται να καταφύγουν σε βρεφοκομεία και ιδρύματα για να επιβιώσουν τα παιδιά τους. Εσύ θα σιωπήσεις;
Μπορείτε τώρα ν’αναλογιστείτε πόσο μερικώς εξοπλισμένα είναι αυτά τα παιδιά ώστε ν’αντιμετωπίσουν αρνητικές εμπειρίες, να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν, να τολμήσουν να ζήσουν; Με πόση ευκολία θα μεταδώσουν κι αυτά με την σειρά τους αυτές τις αρνητικές εμπειρίες στα δικά τους παιδιά όταν κάνουν κι αυτά τις οικογένειές τους; Τραύμα που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά… (intergenerational trauma).
————————
(Πηγές θα βρείτε τόσο στην ελληνική όσο και στην αγγλική εάν ακολουθήσετε τους συνδέσμους του κειμένου)
Βιβλιογραφία:
Drubach, D. (2000). The Brain Explained, Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, Inc.
Gopnic, A., Meltzoff, A., Kuhl, P. (1999). The Scientist in the Crib: What Early Learning Tells Us About the Mind, New York, NY: HarperCollins Publishers.
Tulving, E. and Craik, F.I.M. (Eds.) (2000). The Oxford Handbook of Memory, London and New York: Oxford University Press.
Τα βότσαλα στη λίμνη 